circualtieplan gent

Op 3 april 2017 treedt het Gentse Circulatieplan in werking. Maar zolang het Circulatieplan niet is ingevoerd, bestaat het vooral in woorden van de believers (stadsbestuur) versus die van de nonbelievers (IntelliGent Mobiel en N-VA). Allebei kiezen ze hun eigen woorden. Op het eerste gezicht onschuldig, maar weldoordacht. Omdat we sneller dan we denken ons laten beïnvloeden door wat de ander zegt – en ons in de luren laten leggen – bekijken we de Taal van het Circulatieplan.

Zeven strategisch verbale bochten

1. IntelliGent Mobiel is een sterke naam voor de actiegroep

IntelliGent Mobiel verenigt de nonbelievers van het Circulatieplan. Het beantwoordt aan de basics van een sterke naam: zeggen wat het is. Intelligent in Gent over Mobiel. Ons brein legt nu al onbewust de link naar wie er het meest verstand heeft over de mobiliteit in Gent. En de woordspeling helpt opnieuw om de naam makkelijker te onthouden.

(Stad Gent – IntelliGent Mobiel/N-VA: 0 – 1)

2. Intelligent gespeeld van de Gentse N-VA

IntelliGent Mobiel bestaat uit geëngageerde burgers en Gentse N-VA’ers. Toch wordt die laatste groep niet expliciet vermeld. Toevallig? Helemaal niet. De focus gaat over de mobiliteit in Gent. Niet over de N-VA. Door woorden niet te zeggen, ben je net veelzeggend. Maar vergis je niet: In Newsmonkey (27.05.2016) bevestigt Gents N-VA-volksvertegenwoordiger Peter Dedecker de enorme betrokkenheid van de N-VA bij IntelliGent Mobiel: ‘N-VA trekt keihard aan de kar.’

(Stad Gent – IntelliGent Mobiel/N-VA: 0 – 2)

3. Het Circulatieplan is een sterke naam

De naam Circulatieplan komt van het Gentse stadsbestuur. Ook die naam zegt wat het is: een plan dat moet circuleren. Een rationele, heldere naam. Want er is niemand die tegen ‘circulatie’ is, wel integendeel. Het is de inzet van de hele campagne. Bovendien wordt die naam unisono door alle instanties gebruikt. Herkenbaarheid troef. Als het tot een referendum komt, dan is dat ook de naam die in de cruciale vraag zal staan.

(Stad Gent – IntelliGent Mobiel/N-VA: 1 – 2)

4. IntelliGent Mobiel is voor inspraak en burgerparticipatie

IntelliGent Mobiel stelt zichzelf voor als een organisatie die meer inspraak wil over het Mobiliteitsplan. Dat is strategisch goed gezien. Je stelt je voor aan de hand van een universele waarde. De waarde van burgerparticipatie en inspraak. Niemand – ook niet het stadsbestuur – die tegen die waarde iets kan inbrengen. Bovendien spreekt IntelliGent Mobiel hiermee veel meer Gentenaars aan dan wanneer ze zich enkel negatief zouden uitlaten over Circulatieplan.

(Stad Gent – IntelliGent Mobiel/N-VA: 1 – 3)

5. Het Circulatieplan is een doctrine of een belasting?

Uniform zijn de tegenstanders niet in hun communicatie. In de eerste plaats focussen ze op het eergevoel van de Gentenaars. ‘De Gentenaars zijn zo mak. Van het rebelse Gent blijft niet veel over.’ (Het Nieuwsblad, 29.09.2016). En ze maken hierbij associaties waarbij geen tegenspraak geduld wordt: ‘Het circulatieplan rigide en doctrinair invoeren’ (Het Nieuwsblad, 29.09.2016). “Brabantdam klaar ná invoering circulatieplan. Circulatieplan uitstellen is logisch, maar kan niet voor dogmatici.” (Tweet Peter Dedecker 11.01.2017). ‘Dat het stadsbestuur dit niet wil erkennen, is een aanfluiting van de democratie.’ (site IntelliGent Mobiel). Ook bekende Gentenaar Zaki wordt opgevoerd: ‘Het circulatieplan is een strop rond Gent.’ (Tweet IntelliGent Mobiel, 28.10.2016), of Open VLD’er Karel De Gucht: ‘Je vraagt je toch af waarom die zotternij niet stopt en ‘een zekere Watteeuw’ niet wordt opgesloten in het Gravensteen’ (Tweet IntelliGent Mobiel, 21.12.2016).

Overige associaties die de tegenstanders van het plan suggereren bij het Circulatieplan: ‘het nefaste circulatieplan’ (Tweet IntelliGent Mobiel, 6.12.2016) of ‘het vermaledijde circulatieplan’ (site Siegfried Bracke NV-A, 29.09.2016). Er wordt zelfs een (oorlogs)woordspeling uit de kast gehaald op 11 november. ‘Op 11 november is het ‘Wagenstilstand’: stil protest tegen Gents mobiliteitsplan’ (Het Nieuwsblad, 6.11.2016).

En dan is er nog een andere nagel waar de tegenstanders op kloppen. ‘Het mobiliteitsplan van Watteeuw is vooral een belastingplan.’ (Tweet IntelliGent Mobiel, 27.12.2016). ‘Het zal regenen aan (sic) gasboetes. Ook mensen die niet eens zullen weten dat ze in het voetgangersgebied inrijden, zullen dokken.’ (Tweet IntelliGent Mobiel, 22.12.2016). ‘Deze massale belastingverhoging, ingegeven door een dogmatische anti-auto-houding, dreigt bijzonder nefast te worden voor onze stad, onze economie en onze welvaart als bewoners’ (Tweet IntelliGent Mobiel, 01.11.2016).

(Stad Gent – IntelliGent Mobiel/N-VA: 1 – 3 >> Geen score.
Er wordt niet krachtig genoeg gekozen voor een frame, geen eenduidige boodschap)

6. Het Circulatieplan is goed voor je gezondheid

Ook de voorstanders kiezen ervoor om een waarde naar voren te schuiven: gezondheid. En wie wil er nu iemands gezondheid schade toebrengen? Op de officiële site van het Circulatieplan lezen we ‘De binnenstad ontlasten van doorgaand verkeer’, ‘Vanaf 3 april 2017 lopen de verkeersstromen in en uit de stad anders’, ‘De leefbaarheid voor bewoners en bezoekers van de stad te verbeteren’.

In het magazine van GROEN, Hier in Gent, zegt schepen Watteeuw: ‘Een moderne stad is voor iedereen bereikbaar, gezond en veilig’, ‘We zetten een grote stap naar een leefbaar Gent’, ‘Fietsers en voetgangers krijgen meer (adem)ruimte’ en ‘We werken aan betere doorstroming van het autoverkeer op de Ring en voeren verschillende kleine ingrepen uit.’ Ingrepen, alsof een chirurg minutieus en met zorg de patiënt er opnieuw bovenop wil helpen. Door dergelijke woorden te horen, maken we associaties rond gezondheid, energie, kracht, dynamiek, universele waarden waar veel mensen gevoelig voor zijn.

In het magazine de Wijze Gazet koos burgemeester Termont (of zijn speechschrijver) voor deze oneliner: ‘Want de belangrijkste wegen in Gent, dat zijn de luchtwegen van de Gentenaars.’ Dat herhaalde de burgemeester in zijn speech op de jaarlijkse nieuwjaarreceptie op 15.01.2017. Het werd ook gretig opgenomen door nieuwsredacties en was ’s avonds zelfs het hoofdpunt in het VRT-journaal. Voor gezondheid en gezonde, zuivere lucht zijn veel stedelingen gevoelig.

(Stad Gent – IntelliGent Mobiel/N-VA: 2 – 3)

7. Stad Gent haalt superlatieven/comparatieven boven

Remco Claasen is al vele jaren een gerespecteerd leiderschapstrainer in Nederland. In zijn boek Verbaal Meesterschap geeft hij de tip ‘Ga ER-ren’ (superlatieven) om je publiek te boeien. Hoe werkt het? Stel eerst enkele open vragen die een innerlijke ja oproepen, maak een bruggetje en ga tot slot in comparatiefmodus. Het lijkt alsof ook schepen Watteeuw dat ook begrepen heeft:

Willen jullie een stad die vlot bereikbaar is? (jaaa) Een stad waar het aangenaam kuieren is? (jaaaa) En een stad waar je niet verstikt van de uitlaatgassen? (jaaaa) Wel, dan zal dit Circulatieplan ervoor zorgen dat ‘je vlotter op je bestemming zal geraken’. Het zal ook ‘De leefbaarheid voor bewoners en bezoekers van de stad te verbeteren’. ‘We proberen met het circulatieplan Gent veiliger, aangenamer en gezonder te maken’ (Watteeuw in ‘Publieksbanken’ Radio URGent). Veiliger. Gezonder. Leefbaarder. Een – niet toevallig – driedelig mantra dat we meermaals tegenkomen om het Circulatieplan kracht bij te zetten.

(Stad Gent – IntelliGent Mobiel/N-VA: 3 – 3)

Waarom moeten we ons tegen die woorden wapenen?

Maak jezelf niets wijs. Alles wat we ervaren, bestaat enkel bij de gratie van woorden. Geen enkel woord is onschuldig. Elk woord draagt een betekenis en positieve of negatieve connotatie met zich mee. Daarom zal de specifieke woordkeuze van zowel voor- als tegenstanders bijdragen tot het beeld dat we zelf vormen over het Circulatieplan in Gent.

Beide partijen beseffen heel goed dat de wijze waarop het plan omschreven wordt, bepaalt hoe het doorverteld wordt. Onbewust en subtiel vormen zo 260.000 Gentenaars zich een (voorgekauwde) mening over het Circulatieplan. En dat is belangrijk als het hele plan herleid wordt tot een ja-nee vraag in een referendum. “Vindt u dat Gent en de Gentenaars beter worden van het voorliggende circulatieplan: ja of neen?”

Hou daarom even halt en wees je hiervan bewust. Want: ‘Ja, je laat je beïnvloeden en nee, je kan er niets aan doen.’

Strijd om het woord in te vullen

Er woedt tussen de twee partijen een verbale strijd over de invulling van het woord Circulatieplan. Opvallend is dat tegenstander ervoor kiest om het jargon ( = de naam zelf) van de initiatiefnemers over te nemen. Strategisch laten ze hier een kans liggen. Stel je eens voor dat ze in plaats van het Circulatieplan zouden spreken over ‘Obstructieplan’, ‘Gents Fileplan’ of ‘Autopestplan’.

En nochtans waren ze er dichtbij. N-VA’er Peter Dedecker (NV-A) spreekt in Newsmonkey (26.05.2016) eenmalig van een ‘Paaltjesplan’ in plaats van het Circulatieplan. Een prachtige (bijna) interne alliteratie met enkel a-klanken. Het ligt makkelijk in de mond en meteen krijgt de rebelse Gentenaar een heerlijk alternatief woord in de plaats. Koppel Paaltjesplan aan de sterke naam van de actiegroep IntelliGent Mobiel en je hebt je vork om je hele communicatie aan op te hangen. Alleen, dat wordt verder nergens opgepikt. Integendeel, de flauwe corporate (reclame)beelden op de website zijn tenenkrullend.

Niet bestaat niet in ons hoofd

Nog een nadeel voor de tegenstanders als ze vasthouden aan de naam Circulatieplan. Ze moeten telkens de negatie of de ontkenning bovenhalen. Bv: ‘We staan niet achter het Circulatieplan’. Net daar ligt het probleem, want voor het negatiepartikel ‘niet’ bestaat er geen mentaal woordbeeld. Het is inhoudsloos. Enkel het kernwoord blijft hangen. In positieve zin.
Een strategische zonde. En ‘dank je wel’, zou ik als stadsbestuur zeggen.

Over taal denken we niet echt na

De meeste beslissingen nemen we in een fractie van een seconde. We laten ons veel sneller in de luren leggen dan we denken. Ons denken neemt de weg van de minste weerstand. Hoe vaak reageren we niet meteen als iemand iets zegt. Of zoeken we een oorzakelijk verband als dat er niet is. En hop, ons brein heeft ons bij de lurven.

Als het tot een referendum komt, dan maakt de Gentenaar een keuze tussen voor of tegen het Circulatieplan. Maar het maakt vooral een keuze …

tussen een belastingsplan of een gezondheidsplan

tussen een rigide doctrine of leefbaarheid

tussen IntelliGent Mobiel of het stadsbestuur

tussen lobben en sectoren

tussen paaltjes en luchtwegen

Aan jou de keuze!


Het Circulatieplan in een notendop

Op 3 april 2017 treedt in Gent het Circulatieplan in werking. Het maakt deel uit het van het overkoepelende Mobiliteitsplan van het huidige Gentse stadbestuur. Wat vooral veel stof doet opwaaien, is dat de binnenstad wordt ingedeeld in zes sectoren waarbij je niet meer met de wagen rechtstreeks van de ene sector naar de andere kan rijden. Je kan enkel via de binnenring naar andere sectoren rijden.

Relevante websites en bronnen:

Website IntelliGent Mobiel
Website Het Circulatieplan (Stad Gent)
Radio URGent – De Publieksbanken Interview Filip Watteeuw
De Wijze Gazet